آشنایی با عملکرد منبع انبساط خودرو

عملکرد منبع انبساط

منبع انبساط مایع خنک کنند به صورت یک قطعه رایج در بیشتر خودرو ها یافت می شود.

آنها معمولاً توسط یک لوله به ابتدای ناحیه پرکننده رادیاتورمتصل می شوند و می توانند به عنوان مکانی

برای جذب مایع خنک کننده اضافی در هنگام باز شدن شیر آزاد کننده فشار در درپوش رادیاتورعمل کنند. در یک سیستم خنک کننده که به درستی کار می کند، با کاهش دما، مایع خنک کننده

به داخل رادیاتور بازگردانده می شود. البته بسیاری از خودروها و کامیون‌های قدیمی

فاقد این نوع مخزن هستند و هر مایع خنک‌کننده اضافی به سادگی روی زمین تخلیه می‌شود.

در این مقاله با منبع انبساط خودرو  و کاربرد های آن در خودروهای لوکس بیشتر آشنا می شویم.

اهمیت منبع انبساط

هدف مخزن انبساط محافظت و نگهداری مایع خنک کننده اضافی است.

این قطعه مخزنی است که سرریز مایع خنک کننده ناشی از انبساط را ذخیره می کند،

هنگامی که مایع به بالاترین دمای خود رسیده است. بدون مخزن انبساط، این مایع خنک کننده اضافی به جاده نشت می کند.

خنک کننده (مخلوط مساوی از ضد یخ و آب) مایعی است که در سیستم خنک کننده خودرو به گردش در می آید

تا از گرم شدن بیش از حد موتور جلوگیری کند. مخزن انبساط نشت بیش از حد اجتناب ناپذیر این مایع بسیار مهم را می گیرد

و آن را در اطراف موتور به گردش در می آورد. سیستم خنک کننده موتور با گرم کردن مایع خنک کننده

در رادیاتور دمای مناسب را جهت فعالیت موتورفراهم می کند. وقتی به این دما رسید مایع منبسط می شود

و از طریق درپوش رادیاتور به بیرون از رادیاتور خارج می شود. اینجاست که مخزن انبساط وارد عمل می شود.

مایع خنک کننده اضافی را ذخیره می کند تا اطمینان حاصل شود که سطح مایع لازم در سیستم باقی می ماند.

اگر مکررا مجبور می شوید مایع خنک کننده خود را شارژ کنید ممکن است در جایی ازسیستم خنک کننده نشتی داشته باشید.

معرفی منبع انبساط خودرو و کاربرد هایی آن

یکی از نام های رایج مخزن انبساط خنک کننده مخزن سرریز است که هدف کلی آن را توضیح می دهد.

با گرم شدن مایع خنک کننده درون رادیاتور، بلوک و شیلنگ ها، منبسط می شود.

این معمولاً فشاری را در داخل سیستم ایجاد می‌کند و بسیاری از سیستم‌های خنک‌کننده با فشار زیر 10 (69kPa)

یا بیشتر کار می‌کنند. اگر سیستم به طور کامل آب بندی شده بود، فشار رو به رشد می تواند

باعث منفجر شدن شیلنگ های رادیاتور یا آسیب دیدن سایر اجزا شود. برای جلوگیری از این وضعیت،

بسیاری از درپوش‌های رادیاتور مجهز به دریچه‌ای هستند که می‌تواند

در فشار صحیح آزاد شود و اجازه می‌دهد مقداری مایع خنک‌کننده به مخزن سرریز تخلیه شود.

همانطور که در بالا نیز گفتیم مایع داخل سیستم خنک‌ کاری خودرو تحت فشار بوده

و در صورتی که این فشار به مقدار غیرمجاز برسد سوپاپ فنر درب رادیاتور باز خواهد شد

و مایع از طریق شیلنگ سرریز به سمت منبع انبساط هدایت می‌گردد و دمای موتور همواره در حد متعادلی

یعنی حدود 82 الی 87 درجه سانتیگراد باقی خواهد ماند. منبع یا همان مخزن انبساط در بیشتر اتومبیل‌ها،

به صورت یک ظرف با گنجایشی در حدود 2 لیتر بوده و از جنس پلاستیک است.

همچنین زمانی که فشار مایع در سیستم خنک‌کاری اتومبیل کاهش پیدا می کند،

یک خلاء در داخل رادیاتور و درون لوله‌های سیستم خنک‌کاری به وجود خواهد آمد

و مایع از منبع انبساط به صورت خودکار به داخل سیستم باز خواهد گشت.

در واقع فرآیند کاهش فشار و پایین رفتن مایع خنک‌کننده در رادیاتور خودرو مانند پیستون یک سرنگ عمل کرده

و آب را از منبع انبساط به سمت خود می‌کشد.

عملکرد منبع انبساط

منبع انبساط کاربرد دیگری نیز دارد و آن این است

که اگر بخواهیم آب یا همان مایع خنک‌کننده را به سیستم خنک‌کاری خودرو اضافه کنیم

دیگر نیازی نخواهد بود که درب رادیاتور را باز کرده و می‌توانیم آن را درون منبع انبساط بریزیم.

نکته مهم در رابطه با این قطعه این است که منبع  انبساط در خودروها تا حدی با هوا پر شده است

دلیل آن هم این است که هوای موجود در مخزن انبساط یک اثر بالشتکی ایجاد می‌کند

که به خنک‌کننده گرم شده اجازه می‌دهد بدون اینکه سیستم خنک‌کننده از کار بیفتد، منبسط شود.

ضمنا مخزن انبساط یک راه بصری آسان را برای مکانیک های خانگی فراهم می کند

تا سیستم خنک کننده وسیله نقلیه خود را زیر نظر داشته باشند، زیرا اگر سطح مخزن انبساط پایین بیاید،

ممکن است در جایی مانند لوله کشی یا بدتر از آن، در موتور نشتی داشته باشد.

آیا تمام خودروها دارای منبع انبساط هستند؟

موتور خودرو دارای 2 نوع سیستم خنک کنندگی می باشد:

•  سیستم خنک کاری مدار باز( عدم وجود منبع انبساط)
•  سیستم خنک کاری مدار بسته(دارای منبع انبساط)

بسیاری از خودروهای قدیمی فاقد مخزن انبساط بودند. ممکن است مقداری انبساط در خود رادیاتور رخ دهد،

زیرا معمول بوده که یک اینچ یا بیشتر هوا در بالای مخزن رادیاتور باقی بماند. وقتی فشار در سیستم خیلی زیاد می‌شد،

ابتدا هوا از درپوش رادیاتور خارج می‌شد و سپس مایع خنک‌کننده روی زمین تخلیه می‌شد.

علائم و نشانه‌های خرابی منبع انبساط خودرو

1. پس از بررسی تمام قسمت‌های خودرو  در صورتی که هیچ گونه نشتی دیده نشده است،

خودرو شما هوا می‌گیرد.با مشاهده به صورت چشمی روی سطح مخزن ترک‌های خیلی ریزی خواهید دید.

2.موتور هوا می گیرد اما هیچ آبی از مخزن خارج نمی شود.

3.زمانی که ترک و شکستگی در مخزن دیده نمی‌شود، اما با تعویض درب منبع

باز هم خودرو شما هوا می‌گیرد. البته باید از قبل نقاط دیگر از نظر نشتی بررسی شده باشد.

4.زمانی که رزوه‌های روی درب منبع هرز شده و هیچ درب منبعی روی آن محکم نمی‌شود، در این شرایط باید آن را تعویض کنید.

5. محل اتصال پایه شکسته باشد، یا قسمت جت اب ورودی و خروجی به منبع شکسته شده باشد.

به صورت کلی از نشانه‌ای که اثبات می‌کند منبع انبساط مشکل دارد، وجود نشتی آب و جوش آوردن خودرو است.